انواع ترک بتن

ترک های بتنی می توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند و انواع مختلفی دارند. به طور کلی، ترک های بتنی را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

ترک های قبل از گیرش

این ترک ها در بتن تازه و قبل از سخت شدن کامل آن ایجاد می شوند.
• ترک های جمع شدگی پلاستیک: این ترک ها به دلیل از دست دادن زودهنگام آب از سطح بتن تازه ایجاد می شوند.
• ترک های نشست پلاستیک: این ترک ها به دلیل نشست ذرات سنگدانه در اثر لرزش یا عدم تراکم کافی بتن ایجاد می شوند.
• ترک های ناشی از جابجایی قالب: این ترک ها به دلیل حرکت یا جابجایی قالب بتن قبل از گیرش کامل بتن ایجاد می شوند.

 ترک های بعد از گیرش

این ترک ها در بتن سخت شده و پس از گیرش کامل آن ایجاد می شوند.
• ترک های جمع شدگی ناشی از خشک شدن: این ترک ها به دلیل خشک شدن و افت رطوبت بتن در اثر عوامل محیطی مانند گرما، باد و کمبود رطوبت ایجاد می شوند.
• ترک های انقباض حرارتی: این ترک ها به دلیل افت دما در بتن، به خصوص در مقاطع بتنی حجیم ایجاد می شوند.
• ترک های ناشی از بارگذاری: این ترک ها به دلیل اعمال بارهای خارجی مانند وزن خود سازه، بارهای زنده و بارهای مرده بر روی بتن ایجاد می شوند.
• ترک های ناشی از خوردگی آرماتور: این ترک ها به دلیل خوردگی آرماتورهای فولادی در بتن مسلح ایجاد می شوند.
• ترک های شیمیایی: این ترک ها به دلیل واکنش های شیمیایی مضر در داخل بتن، مانند واکنش قلیایی-سیلیسی (ASR) ایجاد می شوند.

با انواع روش های برش بتن نیز آشنا شوید.

عوامل موثر در ایجاد ترک های بتنی

• کیفیت مصالح: استفاده از مصالح نامرغوب مانند سیمان، ماسه و سنگدانه نامناسب می تواند منجر به ایجاد ترک در بتن شود.
• نسبت آب به سیمان: آب زیاد یا کم در مخلوط بتن می تواند باعث ایجاد ترک شود.
• عمل آوری نامناسب: عدم رعایت اصول صحیح عمل آوری بتن، مانند عدم مرطوب کردن یا پوشش ندادن بتن، می تواند منجر به ایجاد ترک شود.
• طراحی نامناسب: طراحی نامناسب سازه بتنی، مانند عدم در نظر گرفتن بارهای وارده و تنش های ایجاد شده، می تواند منجر به ایجاد ترک شود.
• اجرای نامناسب: عدم رعایت اصول صحیح اجرای بتن، مانند قالب بندی نامناسب، ویبره نامناسب و بتن ریزی نامناسب، می تواند منجر به ایجاد ترک شود.

تاثیرات ترک های بتنی

• کاهش مقاومت و دوام بتن: ترک ها می توانند به مرور زمان گسترش یافته و باعث کاهش مقاومت و دوام بتن شوند.
• نفوذ آب و مواد شیمیایی: ترک ها می توانند راهی برای نفوذ آب، رطوبت و مواد شیمیایی مضر به داخل بتن باشند که این امر می تواند منجر به خوردگی آرماتور، فرسایش بتن و کاهش عمر سازه شود.
• ایجاد ظاهر نامناسب: ترک ها می توانند ظاهر نامناسبی به سازه بتنی بدهند و از نظر زیبایی شناسی مشکل ایجاد کنند.
جلوگیری از ترک های بتنی:
• استفاده از مصالح مرغوب: باید از مصالح با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای لازم استفاده شود.
• طراحی مناسب: سازه بتنی باید توسط مهندسین مجرب و با در نظر گرفتن تمام بارهای وارده و تنش های ایجاد شده طراحی شود.
• اجرای صحیح: باید از اصول صحیح اجرای بتن، مانند قالب بندی مناسب، ویبره مناسب و بتن ریزی مناسب، استفاده شود.
• عمل آوری مناسب: باید اصول صحیح عمل آوری بتن، مانند مرطوب کردن یا پوشش دادن بتن، به طور کامل رعایت شود.

جلوگیری از ترک های بتنی

• استفاده از مصالح مرغوب: باید از مصالح با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای لازم استفاده شود.
• طراحی مناسب:سازه بتنی باید توسط مهندسین مجرب و با در نظر گرفتن تمام بارهای وارده و تنش های ایجاد شده طراحی شود.
• اجرای صحیح:باید از اصول صحیح اجرای بتن، مانند قالب بندی مناسب، ویبره مناسب و بتن ریزی مناسب، استفاده شود.
• عمل آوری مناسب:باید اصول صحیح عمل آوری بتن، مانند مرطوب کردن یا پوشش دادن بتن، به طور کامل رعایت شود.
• استفاده از مواد افزودنی

همچنین بخوانید:  روش های شیار زدن بتن

ترمیم ترک های بتنی

راه های مختلفی برای ترمیم ترک بتن وجود دارد که روش مناسب به نوع ترک، عمق ترک، جنس بتن و سازه و همچنین هدف از ترمیم (ترمیم ظاهری یا سازه ای) بستگی دارد.
به طور کلی، مراحل کلی ترمیم ترک بتن شامل موارد زیر است:

آماده سازی سطح

• پاکسازی: محل ترک را از هرگونه آلودگی، گرد و غبار، چربی و مواد سست باید پاکسازی شود.
• گشاد کردن ترک: در صورت نیاز، ترک باید با ابزار مناسب مانند فرز یا چکش و قلم تا عمق و عرض مناسب (حداقل 2 تا 3 برابر عرض اولیه ترک) گشاد شود.
• ایجاد لبه های قائم: لبه های ترک باید صاف و قائم باشند تا چسبندگی مواد ترمیمی به بتن را افزایش دهد.

انتخاب مواد ترمیمی

• نوع ماده: انتخاب نوع ماده ترمیمی به عوامل مختلفی مانند نوع ترک، عمق ترک، جنس بتن و سازه و همچنین هدف از ترمیم بستگی دارد. رایج ترین مواد ترمیمی برای بتن عبارتند از:
o ملات های سیمانی: برای ترک های کوچک و کم عمق در بتن غیرمسلح مناسب هستند.
o رزین های اپوکسی: برای ترک های عمیق و یا ترک های موجود در بتن مسلح کاربرد دارند.
o مواد کامپوزیتی: برای ترمیم های سازه ای و تقویت بتن استفاده می شوند.
• ویژگی های ماده: ماده ترمیمی باید دارای ویژگی هایی مانند مقاومت فشاری و کششی بالا، چسبندگی خوب به بتن، انعطاف پذیری و مقاومت در برابر عوامل محیطی باشد.

اعمال ماده ترمیمی

• مخلوط کردن مواد: مواد ترمیمی طبق دستورالعمل سازنده باید به طور کامل مخلوط شوند.
• پر کردن ترک: ماده ترمیمی باید به طور کامل داخل ترک و تا عمق مناسب ریخته و فشرده شود.
• صاف کردن سطح: پس از پر شدن ترک، سطح آن باید با ماله یا ابزار مناسب صاف و همسطح با سطح بتن اطراف شود.

عمل آوری

• مراقبت از مواد ترمیمی: مواد ترمیمی باید طبق دستورالعمل سازنده به مدت مناسب عمل آوری شوند. این امر معمولا شامل مرطوب نگه داشتن سطح و محافظت از آن در برابر تابش مستقیم خورشید و باد می شود.

نکات مهم در هنگام ترمیم ترک بتن

• قبل از شروع کار، از محل عبور لوله ها و کابل های برق و تاسیسات زیرزمینی اطمینان حاصل کنید.
• از عینک، ماسک، دستکش و لباس محافظ استفاده کنید.
• از ابزار و مصالح مناسب برای هر نوع ترک و بتن استفاده کنید.
• دستورالعمل های مربوط به استفاده از مواد و مصالح را به دقت مطالعه و رعایت کنید.
• در صورت عدم اطمینان یا عدم مهارت کافی، از افراد متخصص کمک بگیرید.
علاوه بر مراحل کلی فوق، در برخی موارد ممکن است اقدامات دیگری نیز برای ترمیم ترک بتن لازم باشد، مانند:
• تزریق رزین اپوکسی: برای ترک های عمیق و یا ترک های موجود در بتن مسلح می توان از روش تزریق رزین اپوکسی استفاده کرد. در این روش، رزین اپوکسی با فشار به داخل ترک تزریق می شود و پس از سفت شدن، ترک را پر کرده و مقاومت سازه ای بتن را افزایش می دهد.
• استفاده از سوزن های فولادی: برای تثبیت ترک های عمیق و یا ترک های موجود در بتن مسلح می توان از سوزن های فولادی استفاده کرد. سوزن های فولادی با استفاده از رزین اپوکسی به بتن متصل می شوند و از باز شدن بیشتر ترک جلوگیری می کنند.
• استفاده از صفحات فولادی: برای تقویت بتن در ناحیه ترک و جلوگیری از گسترش آن می توان از صفحات فولادی استفاده کرد. صفحات فولادی با استفاده از پیچ و مهره یا چسب اپوکسی به بتن متصل می شوند.