کرگیری بتن | مغزه گیری بتن چیست

 

کرگیری بتن یا مغزه گیری بتن روشی است که در آن از طریق دستگاه کرگیر، قطعات استوانه‌ای یا اصطلاحاً “هسته” از بتن جدا و برای آزمایش به آزمایشگاه منتقل می‌شوند. این فرآیند برای بررسی و ارزیابی کیفیت، مقاومت و سلامت بتن در سازه‌های مختلف از جمله ساختمان‌ها، پل‌ها، سدها و روسازی‌ها کاربرد دارد.

اهداف کرگیری بتن:

• تعیین مقاومت فشاری: رایج‌ترین کاربرد کرگیری، سنجش مقاومت فشاری بتن در محل است. با بررسی مغزه استخراج شده از بتن، می‌توان مقاومت آن را با معیارهای طراحی و استانداردها مقایسه کرد.
• بررسی عمق کربناتاسیون: کربناتاسیون فرایندی است که در آن دی‌اکسید کربن موجود در هوا با هیدروکسید کلسیم موجود در بتن واکنش می‌دهد و سبب ضعیف شدن آن می‌شود. با کرگیری می‌توان عمق کربناتاسیون را اندازه‌گیری و از سلامت بتن در برابر این پدیده اطمینان حاصل کرد.
• بررسی وجود آرماتور: در برخی موارد، لازم است موقعیت و وضعیت میلگردهای آرماتور در داخل بتن بررسی شود. کرگیری می‌تواند اطلاعات دقیقی از محل و عمق قرارگیری آرماتورها ارائه دهد.
• آنالیز ترک‌ها و حفره‌ها: کرگیری برای بررسی دقیق ترک‌ها، حفره‌ها و سایر نقص‌های موجود در بتن نیز کاربرد دارد. با مطالعه مغزه استخراج شده، می‌توان علت و منشأ این عیوب را شناسایی کرد.
• مطالعات ژئوتکنیکی: در پروژه‌های عمرانی، گاه برای بررسی جنس و مشخصات خاک یا سنگ بستر از کرگیری استفاده می‌شود.
مراحل انجام کرگیری بتن:
1. انتخاب محل کرگیری: محل نمونه‌گیری باید با توجه به اهداف انجام آزمایش و با رعایت استانداردها تعیین شود.
2. آماده‌سازی سطح: سطح بتن در محل مورد نظر باید از هرگونه آلودگی، چربی و ناهمواری پاک شود.
3. نصب دستگاه کرگیر: دستگاه کرگیر در محل مورد نظر نصب و تنظیم می‌شود.
4. حفاری: با استفاده از مته مخصوص، مغزه استخراج شده و از بتن جدا می‌شود.
5. انتقال نمونه: مغزه استخراج شده با دقت به ظرف مناسب منتقل و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

نکات مهم در کرگیری بتن:

• انجام کرگیری باید توسط افراد مجرب و با استفاده از تجهیزات مناسب صورت گیرد.
• رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های مربوطه در حین نمونه‌گیری و آزمایش الزامی است.
• شرایط نگهداری و حمل و نقل نمونه باید به گونه‌ای باشد که به کیفیت آن آسیبی نرسد.

 

کاربردهای کرگیری بتن:

• کنترل کیفیت بتن در حین ساخت و ساز: از کرگیری برای اطمینان از انطباق کیفیت بتن با مشخصات فنی طرح استفاده می‌شود.
• ارزیابی وضعیت بتن در سازه‌های موجود: برای بررسی سلامت و پایداری سازه‌های بتنی در طول زمان از کرگیری استفاده می‌شود.
• عیب‌یابی و تشخیص مشکلات بتن: در صورت مشاهده ترک، خوردگی یا سایر عیوب در بتن، از کرگیری برای بررسی دقیق مشکل و یافتن راه‌حل مناسب استفاده می‌شود.
• تحقیقات و مطالعات عمرانی: در تحقیقات مربوط به مصالح بتنی و سازه‌های بتنی، از کرگیری برای جمع‌آوری نمونه و انجام آزمایشات مختلف استفاده می‌شود.

انواع روش‌های کرگیری بتن:

• کرگیری با آب: در این روش از آب برای خنک کردن مته و روان کردن برش استفاده می‌شود. این روش متداول‌ترین روش کرگیری بتن است.
• کرگیری با هوا: در این روش از هوا برای خنک کردن مته استفاده می‌شود. این روش برای برش بتن‌های خشک و حساس به آب مناسب است.
• کرگیری با الماس: در این روش از مته‌های الماسی برای برش بتن‌های بسیار سخت و مسلح استفاده می‌شود.

مزایای کرگیری بتن:

• روش دقیق و قابل اعتماد برای نمونه‌گیری از بتن
• امکان بررسی کیفیت بتن در محل
• قابلیت بررسی وضعیت آرماتورها و سایر اجزای داخلی بتن
• مناسب برای انواع سازه‌های بتنی
• امکان انجام آزمایشات مختلف بر روی نمونه‌های استخراج شده

معایب کرگیری بتن

در کنار مزایای متعددی که کرگیری بتن دارد، معایبی نیز برای این روش وجود دارد که باید قبل از انجام آن در نظر گرفته شود. برخی از این معایب عبارتند از:
هزینه کرگیری بتن: کرگیری بتن می‌تواند یک فرآیند نسبتاً پرهزینه باشد، به خصوص برای حفره‌های بزرگ یا عمیق. دلیل این امر، تجهیزات تخصصی و نیروی کار ماهری است که برای انجام این کار مورد نیاز است.
گرد و غبار و آلودگی: کرگیری بتن می‌تواند مقدار زیادی گرد و غبار و آوار ایجاد کند که می‌تواند برای سلامت و ایمنی کارگران مضر باشد. برای کمک به حل این مشکل، تهویه مناسب و استفاده از تجهیزات حفاظتی فردی ضروری است.
سر و صدا: کرگیری بتن می‌تواند یک فرآیند پر سر و صدا باشد که می‌تواند برای افراد اطراف محل کار آزاردهنده باشد. برای کاهش سر و صدا، می‌توان از روش‌هایی مانند استفاده از مته‌های کم‌صدا یا انجام کار در ساعات غیر پیک استفاده کرد.
لرزش: کرگیری بتن می‌تواند لرزش ایجاد کند که می‌تواند به سازه‌های اطراف آسیب برساند. به همین دلیل، قبل از انجام کرگیری در سازه‌های حساس، باید تمهیدات لازم اتخاذ شود.
محدودیت عمق: عمق حفره‌ای که می‌توان با کرگیری ایجاد کرد، به نوع دستگاه و سختی بتن بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است برای رسیدن به عمق مورد نظر، به روش‌های دیگری مانند حفاری با چکش تخریب نیاز باشد.
آسیب به بتن: اگر کرگیری به درستی انجام نشود، می‌تواند به بتن اطراف حفره آسیب برساند. برای کاهش خطر ریسک، استفاده از اپراتور ماهر و تجهیزات مناسب ضروری است.

توجه: در نظر داشته باشید که معایب ذکر شده در بالا می‌تواند با برنامه‌ریزی دقیق، انتخاب روش مناسب و اجرای اصولی کرگیری تا حد زیادی کاهش یابد.

علاوه بر معایب ذکر شده، موارد زیر نیز باید به عنوان نکات قابل توجه در نظر گرفته شود:
• کرگیری بتن می‌تواند زمان‌بر باشد، به خصوص برای حفره‌های بزرگ یا عمیق.
• برای انجام کرگیری بتن، مجوزهای لازم باید اخذ شود.
• پس از انجام کرگیری، باید حفره‌ها به درستی پر و آب‌بندی شوند.
در نهایت، انتخاب روش کرگیری بتن به عوامل مختلفی از جمله ابعاد حفره مورد نظر، نوع بتن، بودجه و ملاحظات ایمنی بستگی دارد.

دستگاههای کرگیری بتن

دستگاه کرگیری بتن که به آن دستگاه مغزه گیری بتن نیز گفته می‌شود، ابزاری است که برای استخراج نمونه‌های استوانه‌ای از بتن (اصطلاحاً “مغزه”) به کار می‌رود. این نمونه‌ها برای انجام آزمایشات مختلف و بررسی کیفیت، مقاومت و سلامت بتن در سازه‌های مختلف مانند ساختمان‌ها، پل‌ها، سدها و روسازی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اجزای اصلی دستگاه کرگیری بتن:

• موتور: موتور دستگاه کرگیری بتن معمولاً الکتریکی یا بنزینی است و وظیفه‌ی تامین نیروی لازم برای چرخش مته را بر عهده دارد. موتورهای الکتریکی برای کار در محیط‌های داخلی مناسب‌تر هستند، در حالی که موتورهای بنزینی برای کار در فضای باز و محیط‌های بدون دسترسی به برق مناسب‌تر هستند.
• گیربکس: گیربکس دستگاه کرگیری بتن نیروی موتور را به گشتاور و سرعت مناسب برای چرخش مته تبدیل می‌کند.
• سه نظام: سه نظام دستگاه کرگیری بتن وظیفه‌ی اتصال مته به دستگاه را بر عهده دارد.
• مته: مته دستگاه کرگیری بتن از جنس الماس یا کاربید تنگستن است و برای برش بتن و استخراج نمونه کاربرد دارد.
• استند: استند دستگاه کرگیری بتن وظیفه‌ی ثابت نگه داشتن دستگاه در حین کار را بر عهده دارد.
• سیستم خنک کننده: سیستم خنک کننده دستگاه کرگیری بتن برای خنک کردن مته و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد آن استفاده می‌شود. سیستم‌های خنک کننده می‌توانند از نوع آب، هوا یا روغن باشند.
• پمپ آب: پمپ آب در دستگاه‌های کرگیری بتن با سیستم خنک کننده آب برای پمپاژ آب به مته استفاده می‌شود.
• مخزن آب: مخزن آب در دستگاه‌های کرگیری بتن با سیستم خنک کننده آب برای ذخیره آب مورد نیاز برای خنک کردن مته استفاده می‌شود.

انواع دستگاه کرگیری بتن:

دستگاه‌های کرگیری بتن در انواع مختلفی از نظر نوع موتور، نوع سیستم خنک کننده، قابلیت حمل و نقل و کاربرد ارائه می‌شوند.
• دستگاه کرگیری بتن دستی: این نوع دستگاه کرگیری بتن دارای وزن و ابعاد کوچکی است و به راحتی قابل حمل و نقل است. از این دستگاه بیشتر برای حفاری‌های کوچک و سطحی استفاده می‌شود.
• دستگاه کرگیری بتن پایه دار: این نوع دستگاه کرگیری بتن بر روی یک پایه نصب می‌شود و ثبات و قدرت بیشتری نسبت به نوع دستی دارد. از این دستگاه برای حفاری‌های عمیق‌تر و سنگین‌تر استفاده می‌شود.
• دستگاه کرگیری بتن مغناطیسی: این نوع دستگاه کرگیری بتن با استفاده از آهنربا به سطوح فلزی متصل می‌شود و برای حفاری در سطوح عمودی و سقف‌ها مناسب است.
• دستگاه کرگیری بتن هیدرولیکی: این نوع دستگاه کرگیری بتن از سیستم هیدرولیک برای تامین قدرت استفاده می‌کند و قدرت و دقت بسیار بالایی دارد. از این دستگاه برای حفاری‌های بسیار دشوار و سنگین استفاده می‌شود.

نکات مهم در انتخاب دستگاه کرگیری بتن:

• نوع و ابعاد حفره مورد نظر: اولین قدم در انتخاب دستگاه کرگیری بتن، تعیین نوع و ابعاد حفره‌ای است که می‌خواهید ایجاد کنید.
• نوع بتن: نوع بتنی که می‌خواهید در آن حفاری کنید، بر انتخاب نوع مته و سیستم خنک کننده دستگاه تاثیر می‌گذارد.
• بودجه: قیمت دستگاه‌های کرگیری بتن بسته به نوع، برند و امکانات آنها متفاوت است.
• قابلیت حمل و نقل