برش بتن فرآیندی است که در آن از روش‌های مختلفی برای ایجاد بازشو، درز انبساط یا حذف قسمتی از سازه بتنی استفاده می‌شود. این کار می‌تواند در بتن مسلح و غیرمسلح انجام شود.
بتن مسلح بتنی است که با میلگرد یا سایر آرماتورهای فلزی تقویت شده است. این امر به بتن استحکام و مقاومت بیشتری در برابر کشش می‌دهد و آن را برای استفاده در سازه‌های باربر مناسب می‌کند.
بتن غیرمسلح بتنی است که هیچ آرماتور فلزی ندارد. این نوع بتن ضعیف‌تر از بتن مسلح است و معمولاً برای کاربردهای غیرباربر مانند پیاده‌روها و فونداسیون‌ها استفاده می‌شود.
برش بتن مسلح چیست؟
برش بتن مسلح فرآیندی است که در آن از ابزارهای مخصوص برای ایجاد برش‌ها، شیارها یا حفره‌هایی با عمق و عرض مشخص در سازه‌های بتنی که حاوی میلگرد هستند، استفاده می‌شود. این کار می‌تواند برای اهداف مختلفی از جمله:
• عبور لوله‌ها و مجاری تاسیساتی: از رایج‌ترین کاربردهای برش بتن مسلح، ایجاد مسیر برای عبور لوله‌های آب، فاضلاب، برق، کابل‌ها و سایر مجاری تاسیساتی در دیوارها و کف سازه‌های بتنی است.
• ایجاد درز انبساط: درز انبساط درزهایی هستند که در سازه‌های بتنی برای جلوگیری از ترک خوردن بتن در اثر تنش‌های حرارتی ایجاد می‌شوند. برش بتن مسلح یکی از روش‌های ایجاد درز انبساط است.
• کاشت میلگرد: گاهی اوقات برای تقویت سازه‌های بتنی یا اتصال سازه‌های جدید به سازه‌های موجود، نیاز به کاشت میلگرد در بتن است. برش بتن مسلح می‌تواند برای ایجاد فضایی برای کاشت میلگرد استفاده شود.
• تخریب: از برش بتن مسلح می‌توان برای تخریب بخش‌های کوچک سازه‌های بتنی نیز استفاده کرد.
روش‌های برش بتن مسلح:
- برش مسلح با دیسک الماسه: در این روش از یک دستگاه فرز مخصوص با دیسک الماسه برای ایجاد برش بتن استفاده می‌شود. این روش متداول‌ترین روش برش بتن مسلح است و برای برش‌های مستقیم، خطی و منحنی مناسب است.
- برش مسلح با سیم الماسه: در این روش از یک سیم الماسه که به دور دو قرقره می‌چرخد برای ایجاد برش در بتن استفاده می‌شود. این روش برای برش‌های عمیق و ضخیم (تا 60 سانتی‌متر) و همچنین برش‌های منحنی و زاویه‌دار مناسب است.
- برش بتن مسلح با دستگاه کاتر : دستگاه کاتر یکی از ابزارهای رایج برای برش بتن مسلح است که با استفاده از تیغه‌های الماسی یا کاربید تنگستن، برش‌های دقیق و ظریف را در سطوح بتنی ایجاد می‌کند.
این روش مزایا و معایبی دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
مزایای برش بتن مسلح:
• سرعت بالا: برش بتن مسلح با استفاده از ابزارهای مخصوص، سرعت بالایی دارد.
• دقت بالا : با استفاده از ابزار مناسب و اپراتور ماهر، می‌توان برش‌هایی با دقت بالا و لبه‌های صاف و تمیز ایجاد کرد.
• گرد و غبار کم: در مقایسه با سایر روش‌های تخریب بتن، مانند تخریب با چکش و دیلم، برش بتن مسلح گرد و غبار کمتری تولید می‌کند.
• ایمنی بالا: این روش لرزش و صدای کمی ایجاد می‌کند و از این نظر ایمن‌تر از سایر روش‌ها است.
معایب برش بتن مسلح:
• محدودیت عمق برش: عمق برش در برش بتن مسلح به ضخامت بتن و نوع ابزار مورد استفاده بستگی دارد.
• عدم کاربرد در بتن‌های خیلی سخت: این روش برای برش بتن‌های خیلی سخت مانند بتن مسلح با سنگدانه‌های درشت مناسب نیست.
• نیاز به اپراتور ماهر: برای انجام برش بتن مسلح به اپراتور ماهر و باتجربه نیاز است.
نکات مهم در برش بتن مسلح:
• قبل از شروع کار، باید از عدم وجود هرگونه تاسیسات زیرزمینی در محل برش زدن اطمینان حاصل شود.
• از ابزار مناسب با توجه به نوع و ضخامت بتن استفاده شود.
• هنگام کار با دستگاه برش بتن مسلح، باید از دستورالعمل‌های ایمنی سازنده دستگاه پیروی شود.
• از تجهیزات ایمنی مانند عینک، ماسک، دستکش و لباس کار مناسب استفاده شود.
برش فونداسیون بتن مسلح
برش فونداسیون بتن مسلح فرآیندی است که در آن قسمتی از فونداسیون بتنی، به طور دقیق و کنترل شده، از بخش اصلی جدا می‌شود. این کار به دلایل مختلفی انجام می‌شود، از جمله:
• ایجاد تغییرات در سازه: ممکن است در اثر تغییر نقشه یا نیازهای جدید، لازم باشد بخشی از فونداسیون برداشته یا تغییر داده شود. برش دقیق با دستگاه‌های مخصوص، این امکان را بدون آسیب رساندن به سازه اصلی فراهم می‌کند.
• تعمیرات و اصلاحات: در مواردی که فونداسیون دچار ترک خوردگی، فرسایش یا آسیب شده باشد، می‌توان با برش دادن قسمت آسیب‌دیده و جایگزینی آن با بتن جدید، مشکل را برطرف کرد.
• ایجاد بازشوها: گاهی اوقات برای عبور لوله‌ها، تاسیسات یا کانال‌ها، نیاز به ایجاد openings در فونداسیون است. برش دقیق با دستگاه‌های مخصوص، این کار را بدون ایجاد ضعف در سازه انجام می‌دهد.
• تقویت و مقاوم‌سازی: در برخی موارد، برای تقویت یا مقاوم‌سازی فونداسیون موجود، نیاز به اضافه کردن میلگرد یا سایر المان‌های تقویتی است. برش بخشی از فونداسیون و جاسازی این المان‌ها و سپس پوشش مجدد با بتن جدید، یکی از روش‌های انجام این کار است.
روش‌های برش فونداسیون بتن مسلح:
• برش با سیم الماسه: در این روش، از سیم‌های الماسه مخصوص که با آب خنک می‌شوند، برای برش بتن استفاده می‌شود. این روش دقت و ظرافت بالایی دارد و برای برش‌های مستقیم و منحنی مناسب است.
• برش با دیسک الماسه: در این روش، از دیسک‌های الماسه نصب شده روی دستگاه‌های فرز مخصوص برای برش بتن استفاده می‌شود. این روش سرعت بالایی دارد و برای برش‌های مستقیم مناسب است.
• کرگیری: در این روش، با استفاده از دستگاه کرگیری، سوراخ‌هایی با قطر مشخص در بتن ایجاد می‌شود. با اتصال این سوراخ‌ها به یکدیگر، می‌توان اشکال مختلفی را در فونداسیون برش داد.
• تخریب با چکش و قلم: این روش قدیمی‌تر و کم‌دقت‌تر است و بیشتر برای برش‌های کوچک و غیرظریف استفاده می‌شود.
بتن غیرمسلح چیست؟
بتن غیرمسلح نوعی بتن است که در آن از هیچ‌گونه میلگرد یا آرماتور فلزی برای تقویت استفاده نمی‌شود. این نوع بتن مقاومت فشاری بالایی دارد، اما مقاومت کششی آن پایین است. به همین دلیل، از بتن غیرمسلح برای سازه‌هایی که تنش کششی کمی دارند، مانند پیاده‌روها، فونداسیون‌های با بار کم، دیوارهای حمال غیر باربر و سکوها استفاده می‌شود.
موارد استفاده از بتن غیر مسلح:
• فونداسیون‌های با بار کم: از بتن غیرمسلح می‌توان برای فونداسیون ساختمان‌هایی با طبقات کم و بار مرده کم استفاده کرد.
• دیوارهای حمال غیر باربر: از این نوع بتن می‌توان برای ساخت دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان‌هایی که بار اضافی را تحمل نمی‌کنند استفاده کرد.
• سکوها و رمپ‌ها: از بتن غیرمسلح می‌توان برای ساخت سکوها، رمپ‌ها و سایر سازه‌های مشابه استفاده کرد.
• پیاده‌روها و محوطه‌سازی: از این نوع بتن می‌توان برای ساخت پیاده‌روها، محوطه‌سازی باغ‌ها و پارک‌ها و سایر سطوح خارجی استفاده کرد.
• مخازن و کانال‌های آب: از بتن غیرمسلح می‌توان برای ساخت مخازن آب، کانال‌های آب و سایر سازه‌های هیدرولیکی استفاده کرد.
• بلوک‌های بتنی: از بتن غیرمسلح می‌توان برای ساخت بلوک‌های بتنی که در دیوارچینی و ساخت دیوارهای حمال غیر باربر استفاده می‌شوند، استفاده کرد.
مزایای بتن غیرمسلح:
• مقرون به صرفه: از آنجایی که در این نوع بتن از میلگرد استفاده نمی‌شود، هزینه ساخت آن به طور قابل توجهی پایین‌تر از بتن مسلح است.
• کارایی: ساخت بتن غیرمسلح ساده‌تر و سریع‌تر از بتن مسلح است.
• دوام: بتن غیرمسلح در برابر شرایط آب و هوایی مختلف مقاوم است و عمر طولانی دارد.
• عایق حرارتی: بتن غیرمسلح عایق حرارتی خوبی است و می‌تواند به خنک نگه داشتن ساختمان‌ها در تابستان و گرم نگه داشتن آنها در زمستان کمک کند.
• عایق صوتی: بتن غیرمسلح عایق صوتی خوبی است و می‌تواند به کاهش آلودگی صوتی کمک کند.
معایب بتن غیرمسلح:
• مقاومت کششی پایین: مقاومت کششی بتن غیرمسلح پایین است و به همین دلیل برای سازه‌هایی که تنش کششی زیادی دارند مناسب نیست.
• محدودیت کاربرد: کاربرد بتن غیرمسلح به سازه‌هایی با بار کم محدود می‌شود.
• ترک خوردگی: بتن غیرمسلح بیشتر از بتن مسلح در معرض ترک خوردگی است.
روش‌های برش بتن غیرمسلح:
انتخاب روش مناسب برای برش بتن غیرمسلح به عوامل مختلفی مانند ضخامت بتن، نوع برش مورد نظر (مستقیم، زاویه‌ای یا منحنی) و دقت مورد نیاز بستگی دارد. رایج‌ترین روش‌های برش بتن غیرمسلح عبارتند از:
• برش با دیسک الماسه
• برش با سیم الماسه
• کرگیری
• تخریب با چکش و قلم
نکات مهم در مورد بتن غیرمسلح:
• برای ساخت بتن غیرمسلح باید از بتن با کیفیت بالا و مصالح مرغوب استفاده شود.
• باید از اختلاط دقیق و اصولی بتن مطمئن شد.
• باید بتن را به طور کامل عمل آورد و از آن در برابر یخ زدگی و خشک شدن سریع محافظت کرد.
• باید از بارگذاری بیش از حد سازه‌های بتنی غیرمسلح خودداری کرد.
جمع بندی
بتن مسلح نوعی بتن است که در آن از میلگرد یا آرماتور فلزی برای تقویت استفاده می‌شود. به دلیل وجود میلگرد، مقاومت فشاری و کششی بالایی دارد و برای سازه‌هایی که تنش فشاری و کششی زیادی دارند مناسب است.
بتن غیرمسلح نوعی بتن است که در آن از هیچ‌گونه میلگرد یا آرماتور فلزی برای تقویت استفاده نمی‌شود. مقاومت فشاری بالایی دارد، اما مقاومت کششی آن پایین است.
